کد مطلب:277180 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:125
سوره اسراء
(وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِف فِی الْقَتْلِ إنَّهُ كانَ مَنصُوراً). [1] .
«و آن كس كه مظلوم كشته شده، ما به ولیّ او حكومت و حقّ قصاص دادیم، كه در كشتن اسراف و زیاده روی نكند، كه او از جانب ما «منصور» و مورد حمایت است».
علامه قندوزی در كتاب «ینابیع المودّة»، در تفسیر این آیه مباركه آورده است كه این آیه در باره حسین بن علی و مهدی (علیهم السلام) نازل شده است. و از امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت كرده است كه آن حضرت فرمود:
«حسین (علیه السلام) مظلوم كشته شد و ما اولیا و وارث خون او هستیم، و قائم ما به خون خواهی حسین (علیه السلام) قیام خواهد كرد. پس هر كسی كه به كشتن آن حضرت راضی بوده است به قتل می رساند تا آنجا كه خواهند گفت: او در كشتار اسراف می كند». [2] .
در تفسیر عیّاشی نیز در همین رابطه از سلام بن مستنیر از امام باقر (علیه السلام) با تفصیل
[ صفحه 263]
بیشتری نقل كرده است كه آن حضرت فرمود:
«منظور از این جمله «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» حسین بن علی (علیهما السلام) است كه مظلومانه كشته شد، و ما اولیا و خون خواهان او هستیم. هنگامی كه قائم ما قیام كند به خون خواهی او و انتقام از دشمنان خدا بر می خیزد و به حدّی دشمنان را به قتل می رساند كه مردم گویند: او در كشتن اسراف و زیاده روی كرده است».
سپس فرمود:
«آن كس كه واقعاً مظلوم كشته شده، حسین (علیه السلام)، و ولیّ او حضرت قائم (علیه السلام) است.
و اما منظور از «اسراف در كشتار»،این است كه اشخاص دیگری غیر از قاتل اصلی او كشته شود. [3] .
و اما مقصود از این جمله «إنَّهُ كان مَنصُوراً» این است كه، حضرت قائم (علیه السلام) كه ولیّ حقیقی حسین (علیه السلام) و مردی از دودمان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) است، از دنیا نمی رود تا این كه به پیروزی كامل برسد و بر همه دنیا تسلط یابد و سراسر زمین را پر از عدل و داد كند همان گونه كه پر از ظلم و جور شده باشد». [4] .
در كتاب «كامل الزیارات» از محمّد بن سنان روایت نموده است كه:
مردی از تفسیر آیه شریفه «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً، فَلا یُسْرِف فِی الْقَتْلِ إنَّهُ كان مَنصُوراً» از امام صادق (علیه السلام) سؤال نمود. حضرت در پاسخ او فرمود:
«منصور، قائم آل محمّد (علیهم السلام) است ـ كه ولی خون حسین (علیه السلام) است ـ و چون ظهور نماید، اقدام به خون خواهی حسین (علیه السلام) كند و دشمنان را بكشد و اگر همه اهل زمین را به قتل برساند، اسراف نكرده است.
و معنای «فَلا یُسْرِف فِی الْقَتْلِ» این است كه او هرگز به كاری كه اسراف محسوب شود دست نمی آلاید. سپس فرمود: به خدا سوگند! كه حضرت قائم (علیه السلام) بازماندگان و ذراری كشندگان حضرت حسین (علیه السلام) را به واسطه كردار
[ صفحه 264]
پدران و اجدادشان خواهد كشت». [5] .
در كتاب «عیون الاخبار» از عبد السلام بن صالح هروی روایت كرده است كه گفت:
به امام رضا (علیه السلام) عرض كردم كه نظرتان در باره این حدیث «هنگامی كه حضرت قائم (علیه السلام) قیام كند فرزندان قاتلان حسین (علیه السلام) را به خاطر كردار پدرانشان می كشد» كه از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است، چه می باشد؟
حضرت فرمود: «درست است».
گفتم: پس معنای این آیه كه می فرماید: «وَلا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ اُخْری» [6] هیچ كس بار گناه دیگری را به دوش نخواهد كشید چه می شود؟
فرمود:
«خداوند در تمام گفتارهایش راست و درست فرموده است، لكن فرزندان قاتلان حسین (علیه السلام) كسانی هستند كه از كردار پدرانشان راضی هستند و به آن افتخار می كنند و هر كس كه از كاری راضی باشد، مثل آن كسی است كه آن را انجام داده است، و اگر كسی در شرق عالم كشته شود و دیگری در غرب عالم، به این قتل راضی و خشنود باشد نزد خدای تعالی با قاتل شریك خواهد بود= از این رو، حضرت قائم (علیه السلام) آنها را به قتل می رساند». [7] .
مقصود از نقل این اخبار و احادیث این است كه: حضرت امام حسین (علیه السلام) انسان ممتازی است كه مظلوم كشته شده و تا كنون انتقام خون به ناحق ریخته وی گرفته نشده، و خداوند حضرت مهدی (علیه السلام) را كه از فرزندان آن حضرت و وارث خون آن شهید مظلوم است، خون خواه حضرتش قرار داده و به وی قدرت و سلطنت عطا فرموده، و او را «منصور» نام نهاده، تا هنگامی كه امر ظهور از طرف خدا امضاء شود، با قوّت و قدرت و تأیید خداوند قیام كند و همه جبّاران و ستمگران و ستم پیشگان را طعمه شمشیر سازد.
[ صفحه 265]
«و آن كس كه مظلوم كشته شده، ما به ولیّ او حكومت و حقّ قصاص دادیم، كه در كشتن اسراف و زیاده روی نكند، كه او از جانب ما «منصور» و مورد حمایت است».
علامه قندوزی در كتاب «ینابیع المودّة»، در تفسیر این آیه مباركه آورده است كه این آیه در باره حسین بن علی و مهدی (علیهم السلام) نازل شده است. و از امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت كرده است كه آن حضرت فرمود:
«حسین (علیه السلام) مظلوم كشته شد و ما اولیا و وارث خون او هستیم، و قائم ما به خون خواهی حسین (علیه السلام) قیام خواهد كرد. پس هر كسی كه به كشتن آن حضرت راضی بوده است به قتل می رساند تا آنجا كه خواهند گفت: او در كشتار اسراف می كند». [2] .
در تفسیر عیّاشی نیز در همین رابطه از سلام بن مستنیر از امام باقر (علیه السلام) با تفصیل
[ صفحه 263]
بیشتری نقل كرده است كه آن حضرت فرمود:
«منظور از این جمله «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» حسین بن علی (علیهما السلام) است كه مظلومانه كشته شد، و ما اولیا و خون خواهان او هستیم. هنگامی كه قائم ما قیام كند به خون خواهی او و انتقام از دشمنان خدا بر می خیزد و به حدّی دشمنان را به قتل می رساند كه مردم گویند: او در كشتن اسراف و زیاده روی كرده است».
سپس فرمود:
«آن كس كه واقعاً مظلوم كشته شده، حسین (علیه السلام)، و ولیّ او حضرت قائم (علیه السلام) است.
و اما منظور از «اسراف در كشتار»،این است كه اشخاص دیگری غیر از قاتل اصلی او كشته شود. [3] .
و اما مقصود از این جمله «إنَّهُ كان مَنصُوراً» این است كه، حضرت قائم (علیه السلام) كه ولیّ حقیقی حسین (علیه السلام) و مردی از دودمان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) است، از دنیا نمی رود تا این كه به پیروزی كامل برسد و بر همه دنیا تسلط یابد و سراسر زمین را پر از عدل و داد كند همان گونه كه پر از ظلم و جور شده باشد». [4] .
در كتاب «كامل الزیارات» از محمّد بن سنان روایت نموده است كه:
مردی از تفسیر آیه شریفه «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً، فَلا یُسْرِف فِی الْقَتْلِ إنَّهُ كان مَنصُوراً» از امام صادق (علیه السلام) سؤال نمود. حضرت در پاسخ او فرمود:
«منصور، قائم آل محمّد (علیهم السلام) است ـ كه ولی خون حسین (علیه السلام) است ـ و چون ظهور نماید، اقدام به خون خواهی حسین (علیه السلام) كند و دشمنان را بكشد و اگر همه اهل زمین را به قتل برساند، اسراف نكرده است.
و معنای «فَلا یُسْرِف فِی الْقَتْلِ» این است كه او هرگز به كاری كه اسراف محسوب شود دست نمی آلاید. سپس فرمود: به خدا سوگند! كه حضرت قائم (علیه السلام) بازماندگان و ذراری كشندگان حضرت حسین (علیه السلام) را به واسطه كردار
[ صفحه 264]
پدران و اجدادشان خواهد كشت». [5] .
در كتاب «عیون الاخبار» از عبد السلام بن صالح هروی روایت كرده است كه گفت:
به امام رضا (علیه السلام) عرض كردم كه نظرتان در باره این حدیث «هنگامی كه حضرت قائم (علیه السلام) قیام كند فرزندان قاتلان حسین (علیه السلام) را به خاطر كردار پدرانشان می كشد» كه از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است، چه می باشد؟
حضرت فرمود: «درست است».
گفتم: پس معنای این آیه كه می فرماید: «وَلا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ اُخْری» [6] هیچ كس بار گناه دیگری را به دوش نخواهد كشید چه می شود؟
فرمود:
«خداوند در تمام گفتارهایش راست و درست فرموده است، لكن فرزندان قاتلان حسین (علیه السلام) كسانی هستند كه از كردار پدرانشان راضی هستند و به آن افتخار می كنند و هر كس كه از كاری راضی باشد، مثل آن كسی است كه آن را انجام داده است، و اگر كسی در شرق عالم كشته شود و دیگری در غرب عالم، به این قتل راضی و خشنود باشد نزد خدای تعالی با قاتل شریك خواهد بود= از این رو، حضرت قائم (علیه السلام) آنها را به قتل می رساند». [7] .
مقصود از نقل این اخبار و احادیث این است كه: حضرت امام حسین (علیه السلام) انسان ممتازی است كه مظلوم كشته شده و تا كنون انتقام خون به ناحق ریخته وی گرفته نشده، و خداوند حضرت مهدی (علیه السلام) را كه از فرزندان آن حضرت و وارث خون آن شهید مظلوم است، خون خواه حضرتش قرار داده و به وی قدرت و سلطنت عطا فرموده، و او را «منصور» نام نهاده، تا هنگامی كه امر ظهور از طرف خدا امضاء شود، با قوّت و قدرت و تأیید خداوند قیام كند و همه جبّاران و ستمگران و ستم پیشگان را طعمه شمشیر سازد.
[ صفحه 265]
[1] سوره اسراء (بني اسرائيل)، آيه 33.
[2] ينابيع المودّة، ج 3، ص 243، باب 71، المحجة، ص 128.
[3] معناي اين جمله از احاديث بعدي معلوم مي شود كه چرا حضرت ولي عصر (عليه السلام) فرزندان كشندگان حسين (عليه السلام) را مي كشد و از آنان انتقام مي گيرد.
[4] تفسير عياشي، ج 2، ص 313، ح 67 ـ تفسير برهان، ج 2، ص 419 ـ تفسير نور الثقلين، ج 3، ص 163، ح 201 ـ بحار الانوار، ج 44، ص 218، ح 7.
[5] كامل الزيارات، ص 63، ح 5، باب 18.
[6] سوره انعام، آيه 164.
[7] عيون اخبار الرضا (عليه السلام)، ص 212، ب 28، فيما جاء عن الامام علي بن موسي الرضا (عليهما السلام) من الاخبار المتفرقه، ح 5 ؛ الزام الناصب، م ج 1، ص 72.